Жариялау этикасы

“Gumilyov Journal of History” журналы мақалаларды қабылдау, өңдеу және жариялау үшін ақы алмайды. Біздің журналда мақалаларды жариялау тегін.

“Gumilyov Journal of History” журналының этикалық талаптары халықаралық қоғамдастық қабылдаған жариялау этикасы қағидаттарына негізделген, атап айтқанда, баспа этикасы Комитетінің (Committee on Publication Ethics, COPE), ұсынымдарында, Elsevier баспасының ғылыми жарияланымдар этикасы (Publishing Ethics Resource Kit, PERK) бойынша нұсқаулықта айқындалған.

Журналдың редакциялық алқасы мен Халықаралық консультативтік кеңесі өз қызметінде және жариялау процесінің барлық қатысушыларымен: авторлармен, рецензенттермен, редакторлармен, баспамен, дистрибьюторлармен және оқырмандармен қарым-қатынаста этикалық нормаларды қатаң сақтайды. Төменде зерттеу нәтижелерін жариялауға қатысатын авторлар, рецензенттер және редакторлар ұстануға тиісті этикалық нормалардың тізімі берілген.

Сіздің назарыңызды кәсіби этиканың негізгі принциптеріне аударамыз:

Ғылыми мақалаларды жариялау этикасы

  1. Ғылыми журнал редакциясы журналдың бағыттарына сәйкес қолжазбаларды қарастыруға қабылдайды;
  2. Редакцияның қолжазбаны қабылдаудың немесе қабылдамаудың негізгі критерийлері ұсынылған мақаланың өзектілігі мен ғылыми маңыздылығы, оның журнал тақырыбына сәйкестігі, мақаланың түпнұсқалығы мен деректердің шынайылығы, материалды баяндаудың анықтығы, мақаланың журналдың барлық қойылатын талаптарына сәйкестігі болып табылады;
  3. Редакция зерттеулерінде орынсыз мінез-құлыққа жол берілген мақалаларды анықтау және жариялаудың алдын алу, мұндай бұзушылықтарды көтермелемеу немесе мұндай бұзушылықтарға саналы түрде жол бермеу жөнінде ақылға қонымды шаралар қолдануға міндеттенеді;
  4. Редакция нәсіліне, жынысына, жыныстық бағдарына, діни көзқарастарына, шығу тегіне, азаматтығына, әлеуметтік жағдайына немесе авторлардың саяси қалауына қарамастан шешім қабылдауға кепілдік береді;
  5. Журнал ұрланған деп санауға болатын материалдарды басып шығармайды;
  6. Редакция мақаланы қабылдау, өңдеу және рецензиялау процесінде толық құпиялылыққа кепілдік береді. Жарияланбаған материалдар рецензенттер мен редакция қызметкерлерінен басқа жеке мақсаттарда пайдалануға немесе үшінші тұлғаларға берілмейді;
  7. Редакция жарияланатын қолжазбалардың тұтастығын қорғауға, мәтінді редакциялауды, өзгертуді немесе қысқартуды автормен келісуге міндеттенеді;
  8. Редакция қаралған қолжазбаларға немесе жарияланған материалдарға қатысты шағымдарды қарауға кепілдік береді. Жанжалды жағдай анықталған кезде бұзылған құқықтарды қалпына келтіру үшін қажетті шаралар қабылданатын болады;
  9. Редакция баспагермен бірлесіп қателерді тануға кепілдік береді, оларды анықтаған кезде түзетулер, нақтылаулар, теріске шығарулар және кешірім жарияланады (мақалаларды қайтарып алу немесе түзету жөніндегі Нұсқаулық);
  10. Редакцияның пікірі әрдайым жарияланатын материалдар авторларының көзқарасымен сәйкес келе бермейді.

Генеративті жасанды интеллектті пайдалану саясаты (ГЖИ)

“Gumilyov Journal of History” журнал редакциясы ғылыми-зерттеу саласында жаңа зияткерлік технологиялардың дамуын, еңбек өнімділігін арттыру үшін құралдар жинағын пайдалануды мойындайды және қолдайды. Журнал жарияланым саласындағы ЖИ жаңа жетістіктерін мұқият бақылайды және тіркейді. Ғылыми жарияланымдарды жазу кезінде ЖИ қолданатын авторлардың саны артып келеді және бұл журналдың авторға қатысты саясатының мазмұнына күмән келтіре отырып, адам мен машина жасаған мәтін арасындағы айырмашылықты байқалтпайды.

Авторлар ұсынылған қолжазбада ЖИ құралдарын пайдалану фактісін көрсетуге қолжазбада қолдану мақсатын ашуға және негіздеуге міндетті, бұл “Gumilyov Journal of History” журналы саясатына сәйкес жариялау процесінің барлық қатысушылары арасында ашықтық пен сенімді нығайту үшін жарияланған мақалаға енгізіледі.

Генеративті жасанды интеллектті қолданудың негізділігі туралы түпкілікті шешімді редакциялық алқа рецензенттердің ұсыныстарына сүйене отырып қабылдайды. Сонымен бірге редакция қолжазбаны, оның ішінде ChatGPT қолдану кезінде қолданылатын ақпараттық жүйелердің атауын туындының бірлескен авторлығына енгізуге жол берілмейтінін атап көрсетеді.

Ғылыми жарияланымдар авторларының этикасы

  1. Авторлар “Gumilyov Journal of History” журналына жариялауға жіберілген қолжазбаның журнал тілдерінің бірінде жазылған түпнұсқа екеніне кепілдік береді.
  2. Авторлар журналға басқа журналға жіберілген және қаралып жатқан мақаланы, сондай-ақ басқа журналда жарияланған мақаланы ұсынбауы керек. Мақаланы бір уақытта бірнеше басылымға ұсыну этикаға жатпайтын мінез-құлық және қолайсыз болып табылады. Бір қолжазбаны бір уақытта басқа журналға (журналдарға) ұсыну этикалық емес мінез-құлық ретінде қабылданады және мақаланы қараудан шығаруға негіз береді. Материалдың бұрын жарияланбағанын және басқа журналда қарастырылуда жатпағандығы туралы растау автормен келісімде тіркеледі;
  3. Шамадан тыс кіріктіру, сондай-ақ кез келген нысандағы плагиат, соның ішінде рәсімделмеген дәйексөздер, сөз тіркесін алмастыру немесе басқа біреудің зерттеу нәтижелерінің құқығын иелену этикалық емес және қолайсыз әрекет;
  4. Автор (немесе авторлар тобы) ғылыми зерттеу нәтижелерінің жаңашылдығы мен сенімділігі үшін бастапқы жауапкершілік жүктелетінін түсінеді.
  5. Мақала авторлары жүргізілген зерттеулердің сенімді нәтижелерін ұсынуы керек. Көрінеу қате немесе бұрмаланған мәлімдемелер қабылданбайды.
  6. Авторлар ұсынылған қолжазбада ЖИ құралдарын пайдалану фактісін көрсету, қолжазбада қолдану мақсатын ашу және негіздеуге міндетті, бұл “Gumilyov Journal of History” журналы саясатына сәйкес жариялау процесінің барлық қатысушылары арасында ашықтық пен сенімді нығайту үшін жарияланған мақалаға енгізіледі. Генеративті жасанды интеллекті қолданудың негізділігі туралы түпкілікті шешімді рецензенттердің ұсыныстарына сүйене отырып редакциялық алқа қабылдайды.
  7. Авторлар ықтимал қақтығыстардың алдын алу үшін зерттеудің қаржыландыру көздері (автормен келісім) туралы хабарлау керек;
  8. Авторлар мақалада қолданылатын материалдарды жариялау үшін барлық қажетті рұқсаттарды алуға жауапты. Жариялау үшін материалдарды пайдалану құқығын растау автормен келісімде жазылады;
  9. Авторлар бірлескен авторлар тізіміне тек зерттеуге елеулі үлес қосқан тұлғалардың енгізілгеніне кепілдік береді. Мақаланың соңғы нұсқасын және оның жарияланымға ұсынылуын барлық бірлескен авторлар мақұлдауы керек;
  10. Қолжазба авторларының тізімінде зерттеуді жүзеге асыруға және алынған мәліметтерді түсіндіруге айтарлықтай үлес қосқан барлық тұлғалар көрсетіледі.
  11. Егер автор мақалада оны қарау кезеңінде немесе жарияланғаннан кейін елеулі қателер немесе дәлсіздіктер тапса, ол бұл туралы журналдың редакциясына мүмкіндігінше тезірек хабарлап, оларды жою немесе жұмысты алып тастау үшін бірлескен шаралар қабылдауы керек;
  12. Барлық авторларды әріптестеріне қатысты сындары бар жұмыстарда ғылыми дұрыстығын сақтауға шақырамыз. Басқа жағдайда, редакция материалды қабылдамау немесе оның стилін автормен келісе отырып түзету құқығын өзіне қалдырады.
  13. Қолжазбаны рецензиялау процесінде автор журналдың редакциясымен ынтымақтасуға, ескертулерге жедел ден қоюға және рецензенттің ұсынымдарын ескеруге міндетті. Рецензенттің бағалауымен келіспеген жағдайда автор дәлелді қарсылықтарды редакторға жібереді. Рецензенттің ескертулерін жою және ұсынымдарын орындау рецензияның мәтіні авторға жіберілген сәттен бастап бір ай ішінде жүргізілуі тиіс;
  14. Мақала қайта жарияланған жағдайда автор материалдың бірінші жарияланған орнын көрсете отырып, “Gumilyov Journal of History” журналының құқықтарын бұзбауы тиіс.

Ғылыми жарияланымдарды рецензиялау этикасы

  • ‒ Редакция рецензиялау процесінің құпиялылығын қамтамасыз етеді және рецензенттерге жұмыстарды рецензиялаудың этикалық қағидаттарын қатаң сақтау қажеттілігі туралы хабарлайды. Ұсынылған материалдарды қарау процесі құпиялық сипаттқа ие. Жарияланбаған материалдарды редакция, редакторлар немесе рецензенттер өз мүдесінде пайдалана алмайды;
  • ‒ Рецензиялау процесі объективті, коммерциялық мүдделер мен конъюнктуралық қажеттіліктерге тәуелсіз сипатқа ие. Басымдық ‒ зерттеудің ғылыми құндылығы, оның мазмұны мен жаңалығы, ғылыми этика талаптарына сәйкестігі;
  • ‒ Рецензиялау құпия түрде жүргізіледі. Рецензентке қолжазба автордың аты-жөнін көрсетпей жіберіледі. Теріс рецензия болған жағдайда оның мәтіні қолжазбаның авторына рецензенттің қолы қойылмай және тегі, лауазымы, жұмыс орны көрсетілмей беріледі. Кұпиялылықты бұзу тек рецензент қолжазбада баяндалған материалдардың шынайылығы немесе бұрмалануы туралы немесе плагиаттың болуы туралы мәлімдеген жағдайда ғана мүмкін болады.
  • ‒ Рецензент жариялауға ұсынылған материалдар мен зерттеу нәтижелеріне объективті, дәлелді, негізделген баға беруге міндетті. Автордың жеке сынына жол берілмейді; ‒ Қорытынды ретінде рецензент қолжазбаны бағалау критерийлерін көрсететін рецензия бланкісін толтырады. Рецензияның қорытынды бөлімінде қолжазбаның жалпы бағасы, ескертулер мен ұсыныстар беріледі;
  • ‒ Рецензент, өз пікірінше, қолжазбаны бағалау үшін жеткілікті біліктілікке ие емес немесе объективті бола алмайтын жағдайда, бұл туралы редакторға хабарлауға міндетті;
  • ‒ Ұсынылған қолжазбаға оң рецензия алғаннан кейін жариялаудың орындылығы туралы түпкілікті шешімді редакциялық алқа қабылдайды.

Рецензиялау сапасын бақылау

Жекелеген жағдайларда редакциялық алқа мақаланы қосымша рецензиялауға, оның ішінде статистикалық және әдіснамалық рецензиялауға жібере алады. Журналдың редакциялық алқасы үнемі рецензиялау сапасын бағалауды жүргізеді.

Журналдың редакциясы, яғни рецензиялау рәсімі көмектеседі деп есептейді:

  • ‒ сапасыз мақалалардың жариялануына жол бермеу, дұрыс жоспарланбаған және орындалмаған зерттеулерді сұрыптауға;
  • ‒ мақалада келтірілген мәліметтердің дұрыстығына, жеткілікті көлемде баяндалғанына көз жеткізуге;
  • ‒ мақалада өз саласындағы алдыңғы маңызды жұмыстарға сілтемелердің болуын тексеруге;
  • ‒ алынған мәліметтердің авторлық интерпретациясының дұрыстығына және тұжырымдардың негізделуіне көз жеткізуге;
  • ‒ осы негізде мақаланы жариялау туралы шешім қабылдауға, ал авторларға оны жақсарту бойынша ұсыныстар беруге (қажет жерде).

Жарнамаға қатысты саясат

Редакция өз қызметінде этикалық стандарттарды ұстанады және ең алдымен редакциялық тәуелсіздік құқығын қорғайды. Жарнамалық-ақпараттық материалдарды орналастыру және демеушілік жариялау үшін материалдарды іріктеуге және редакциялық мазмұнға қатысты редакциялық шешімдерге қандай да бір түрде әсер ете алмайды. Журнал жарнаманы сүйемелдеу үшін материалдарды жарияламайды және нақты мақалаларға қатысты жарнамаларды сатпайды. Журналда жарияланған жарнамалық-ақпараттық материалдар редакциялық материалдармен араласпайды.

Жарнамалық материалдарды орналастырудың барлық шешімдерін тек Баспагер қабылдайды.

Редакция басылым саясатына сәйкес келмейтін жарнамалық-ақпараттық материалдарды орналастыруды қабылдамау құқығын өзіне қалдырады.