Түрік еуразияшылдығының негізгі дискурстары
Ғылыми мақала
Қаралымдар: 13Кілт сөздер:
Түркия, Батыс, Шығыс, Еуразия, еуразияшылдық, кемализм, ұлтшылдық, неоттоманизм, исламизм, пантүркизм, пантуранизмАңдатпа
Бұл мақала түрік еуразияшылдығын тереңнен зерттеп, Түркиядағы еуразияшылдықтың бағыттары мен тұжырымдамаларын анықтап, талдауды мақсат етеді. Түркиядағы еуразиялық қозғалыстардың түрлі бағыттарының теориялық, концептуалдық және идеологиялық бастаулары мен негіздеріне сыни талдау жасау және олардың Анкараның сыртқы саясатына ықпалын, сонымен қатар елдің дәстүрлі батысшыл кемалистік бағыттан ауытқу әрекеттері мен Еуразиядағы жетекші державаларымен неғұрлым тығыз жақындасуды жеделдету, олармен стратегиялық одақ құру арқылы осы құрлыққа ойысу талпыныстарын қарастыру мақаланың міндеттері болып табылады. Зерттеудің өзектілігі мен жаңашылдығы тақырыпқа қатысты дерек көздерін терең талдау мен Түркиядағы еуразияшылдық дискурстардың сипаты мен ерекшеліктерін анықтаумен тікелей байланысты. Зерттеудің нәтижелері түрік еуразияшылдарының біртұтас саяси күш болып қалыптаспағанына және сыртқы саяси мәселелерде ортақ тұжырымды ұстанбауына қарамастан, белгілі бір дәрежеде олар батысқа қарсы антиимпериалистік және антигегемонистік көзқарастар мен ұстанымдарды көрсетуге бейім екендерін көрсетті. Батысқа қарсы және анағұрлым тәуелсіз сыртқы саясат бағытын ұстана отырып, түрік еуразияшылдары Анкараның Батыстан стратегиялық жағынан тәуелсіз болуын жақтап, елдің Ресей, Қытай, түркі мемлекеттері және Еуразиялық құрлықтың басқа да елдерімен жақындасуына басымдық береді. Батыстан стратегиялық тәуелсіздікті талап етіп, елдің Еуразия құрлығына қарай ойысуын жақтауына қарамастан, түрік еуразияшылдарының елдің ішкі және сыртқы саясатындағы ықпалы айтарлықтай шектеулі екені көрсетілді. Осыған орай Түркияның сыртқы саяси курсына белгілі бір деңгейде ықпал ету үшін түрік еуразияшылдары елдегі жетекші саяси күштермен, соның ішінде биліктегі Ердоғанның жетекшілігіндегі Әділет және даму партиясы (AKP) сияқты үстем саяси партиялармен одақ құруға мәжбүр болып отыр. Түрік еуразияшылдарының елдің Еуразияға қайта бағдарлануын дәйекті түрде қолдағанымен, аяқталмай тұр.
Әдебиеттер тізімі
Balci B., Liles T. Turkey’s Comeback to Central Asia. Insight Turkey. 2018. Vol.20, no.4, рр.11‒26. http://doi.org/10.25253/99.2018204.06 (in English)
Brzezinski Z. The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives. New York: Basic Books. 1997. 201 р. (in English)
Cagaptay S. The Rise of Turkey. Herndon. VA: Potomac Books. 2014. 168 р. (in English)
Çolakoğlu S. The Rise of Eurasianism in Turkish Foreign Policy: Can Turkey Change its pro-Western Orientation? Middle East Institute. April 16, 2019. https://www.mei.edu/publications/rise-eurasianism-turkish-foreign-policy-can-turkey-change-its-pro-western-orientation (in English)
Davutoğlu A. Stratejik Derinlik. Türkiye’nin Uluslararası Konumu [Strategic Depth: Turkey’s International Position]. İstanbul: Küre Yayınları. 2001. 584 р. (in Turkish)
Dugin A. Fundamentals of Geopolitics: Russia’s Geopolitical Future. Thinking in Space. Moscow: Arctogeya. 1997. 451 р. (in Russian)
Dugin A. Geopolitics of Russia. Moscow: Academic Project, Gaudeamus. 2012. 583 р. (in Russian)
Dunlop John B. Aleksandr Dugin’s Foundations of Geopolitics. Demokratizatsiya. January 31, 2004. No.12(1), рр.41‒57. Accessed December 29, 2022. https://demokratizatsiya.pub/archives/Geopolitics.pdf. (in English)
Ege A. Foreign policy as a means of the AKP’s struggle with Kemalism in relation to domestic variables. Turkish Studies. 2022. Vol.23(4), рр.554‒575. https://doi.org/10.1080/14683849.2022.2066527 (in English)
Erşen E. The Return of Eurasianism in Turkey: Relations with Russia and Beyond. In: Turkey’s Pivot to Eurasia: Geopolitics and Foreign Policy in a Changing World Order, edited by Emre Erşen and Seçkin Köstem. London: Routledge. 2019. Р. 31‒47. (in English)
Erşen E. Turkey and the Eurasian integration: Ideology or pragmatism? Bulletin of the Peoples' Friendship University of Russia. Series: International Relations. 2022. Vol.22(1), рр.111‒125. https://doi.org/10.22363/2313-0660-2022-22-1-111-125 (in English)
Evrensel E., Gönenç D., Ünlüsoy S. Turkey’s Political Parties’ Asia Policies: Visions, Contacts, Issues. Journal of Balkan and Near Eastern Studies. 2024. Vol.26(5), рр.768‒792. https://doi.org/10.1080/19448953.2024.2308965 (in English)
Gurcan M. The rise of the Eurasianist vision in Turkey. Al-Monitor. May 17. 2017. https://www.al-monitor.com/originals/2017/05/turkey-rise-of-euroasianist-vision.html (in English)
Gürcan E. NATO’s “Globalized” Atlanticism and the Eurasian Alternative. Socialism and Democracy. 2013. Vol.27(2), рр.154‒167. https://doi.org/10.1080/08854300.2013.795082 (in English)
Gürcan E. Imperialism after the Neoliberal Turn. London: Routledge. 2021. 156 р. (in English)
Gürpinar D. Historical Revisionism vs. Conspiracy Theories: Transformations of Turkish Historical Scholarship and Conspiracy Theories as a Constitutive Element in Transforming Turkish Nationalism. Journal of Balkan and Near Eastern Studies. 2013. Vol.15(4), рр.412‒433. https://doi.org/10.1080/19448953.2013.844588 (in English)
Güzel S. Ulusalciliğin ontolojisini anlamak: sivil ve etnik milliyetçilikler bağlaminda bir analiz” [Understanding the Ontology of “Neo-Nationalism (Ulusalcilik): an Analysis in the Context of Civil and Ethnic Nationalism]. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2021. No.26, рр.29‒45. (in Turkish)
Karaosmanoǧlu A. The evolution of the national security culture and the military in Turkey. Journal of International Affairs. 2000. Vol.54(1), рр.199‒216. (In English)
Kınıklıoğlu S. Eurasianism in Turkey. SWP Research Paper 7. Stiftung Wissenschaft und Politik, German Institute for International and Security Affairs. 2022. No.7, рр.5‒29. https://doi.org/10.18449/2022RP07 (in English)
Kutlay M., Öniş Z. Understanding oscillations in Turkish foreign policy: pathways to unusual middle power activism. Third World Quarterly. 2021. Vol.42(12), рр.3051‒3069. https://doi.org/10.1080/01436597.2021.1985449 (in English)
Landau M. Pan-Turkism. From Irredentism to Cooperation. Bloomington: Indiana University Press. 1995. (in English)
Nazarbayev N. Yevraziyskiy Soyuz: idei, praktika, perspektivy 1994‒1997 gg. [Eurasian Union: Ideas, Practice, Perspectives 1994‒1997]. Moscow. 1997. 480 р. (in Russian)
Moscow university offers new course covering ‘satanic Western civilisation’. Novaya Gazeta Europe. 2024. October 23. https://novayagazeta.eu/articles/2024/10/23/moscow-university-offers-new-course-covering-satanic-western-civilisation-en-news (in English)
Perinçek M., Akçali E. Kemalist Eurasianism: An Emerging Geopolitical Discourse in Turkey. Geopolitics. 2009. Vol.14(3), рр.550‒569. https://doi.org/10.1080/14650040802693564 (in English)
Perinçek D. Kürşat, Pekos Bill’in at uşağı olur mu? [Is Ankara a servant to the Atlantic, but an equal partner in Eurasia?]. Aydınlık, 2012. October 21. https://www.aydinlik.com.tr/haber/dogu-perincek-kursat-pekos-billin-at-usagi-olur-mu-tamami-154742 (in Turkish)
Sarı B. Culture of Insecurity and Production of Foreign Policy Crises: Turkey’s Sèvres Syndrome and Syrian Support for the PKK during the 1998 October Crisis. Journal of Balkan and Near Eastern Studies 2021. Vol.24(1), рр.138‒157. https://doi.org/10.1080/19448953.2021.1992186 (in English)
Sevimlisoy A. Be very, very careful Mr. Putin ‒ Turkey also has nuclear weapons. Express. 2023. July 19. https://www.express.co.uk/comment/expresscomment/1792760/war-in-ukraine-putin-threat-to-ukraine-grain-turkey-nuclear-weapons (in English)
Tanrısever O. Discourses and Politics of Eurasianism in Turkey During the 2000s. In Turkey: Towards a Eurasian Shift? edited by Valeria Talbot. Ledizioni LediPublishing. 2018. рр.13‒33. (in English)
Taşpınar Ö. Turkey’s Middle East Policies: Between Neo-Ottomanism and Kemalism. Carnegie Papers, Carnegie Endowment. 2008. No.10, рр.1‒29. (in English)
Thom F. Eurasianism: A new Russian foreign policy? Uncaptive Minds. 1994. Vol.7(2), рр.65‒77. (in English)
Tufekci Ö. The Foreign Policy of Modern Turkey. Power and the Ideology of Eurasianism. London: I.B. Tauris. 2017a. (in English)
Tüfekçi Ö. Turkish Eurasianism: Roots and Discourses. In: Eurasian Politics and Society: Issues and Challenges, edited by Özgür Tüfekçi, Hüsrev Tabak and Erman Akıllı. Cambridge Scholars Publishing. 2017b. Р. 1‒35. (In English)
Tüysüzoğlu G. Strategic Depth: A Neo-Ottomanist Interpretation of Turkish Eurasianism. Mediterranean Quarterly. 2014. Vol.25(2), рр.85-104. https://doi.org/10.1215/10474552-2685776 (in English)
Tüysüzoğlu G. Turkey’s Return to Eurasianism: Is It Real or Just a Pragmatic Discourse? In: The Return of Eurasia. Edited by Glenn Diesen and Alexander Lukin. Singapore: Palgrave Macmillan. 2021. Рр. 185‒223. (in English)
Tüysüzoğlu G. The Eurasianist Transformation of Turkish Foreign Policy after the Coup Attempt: An Evaluation in the Context of the SCO. Asian Journal of Middle Eastern and Islamic Studies 2023. Vol.17(1), рр. 83‒105. https://doi.org/10.1080/25765949.2023.2190611 (in English)
Williams M., Neumann I. From alliance to security community: NATO, Russia and the power of identity. Millennium: Journal of International Studies. 2000. Vol.29(2), рр.357‒387. (in English)
Yavuz H. Secularism and Muslim Democracy in Turkey. Cambridge University Press. 2009. 301 р. (in English)
Yavuz H. The motives behind the AKP’s foreign policy: neo-Ottomanism and strategic autonomy. Turkish Studies. 2022. Vol.23(5), рр.659‒680. https://doi.org/10.1080/14683849.2022.2100700 (In English)
Yilmaz Y., Bilgin P. Constructing Turkey’s Western” Identity during the Cold War: Discourses of the Intellectuals of Statecraft. International Journal. 2006. Vol.61(1), рр.39‒59. (in English)
Жарияланды
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2025 Ғ. Жұматай, А. Ысқақ, Я. Сари
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.
